Als we naar Torre del Mar rijden doemt op een bepaald moment de stier van Osborne op. Een geweldig gezicht, vinden wij altijd. In totaal heeft Osborne in heel Spanje nog 97 van dit soort stieren staan naar een ontwerp van de veelgeprzsen kunstenaar Manolo Prieto. Elke stier is gemaakt van ijzer en heeft een oppervlakte van 150 m2, is ruim 14 meter hoog en weegt ongeveer 4.000 kilo. De eerste werd in 1957 geplaatst in Canabillas de la Sierra in de provincie Burgos. In de hoogtijdagen van de stier stonden er meer dan 500 in het landschap. De meeste overgebleven stieren staan nu aan de autowegen die van Madrid leiden naar Barcelona, Bilbao, La Coruña, Badajoz, Cádiz en Valencia en in de Marco de Jerez, het sherrygebied rond Jerez de la Frontera, in de provincies Cádiz en Sevilla. De rest is willekeurig over Spanje verspreid. Meestal zijn ze op bergruggen geplaatst om de horizon te breken en beter zichtbaar te zijn tegen de lucht. In Andalusië staan er in totaal 23 waarvan maar 1 in de regio Axarquia, en die staat in Torre del Mar dus.

Het begon allemaal als reclame uiting

De stier van nu was oorspronkelijk bedoeld als reclamebord voor Veterano cognac uit Jerez gemaakt door de Osborne Groep, zoals wellicht bekend een producent van gedistilleerde dranken. In 1957 wordt gestart met de eerste borden, toen nog gemaakt van hout. Ze waren maar 4 meter hoog met witte hoorns en een bord met de naam van de drank. Doordat de houten borden niet bestand bleken te zijn tegen het weer, werden ze vervangen door borden van staalplaat en vergroot tot 7 m hoog. Door een wijziging van de normen voor reclameborden langs de weg in 1962 konden de borden verhoogd worden naar 14 meter. Was het doel van de borden aanvankelijk reclame te maken voor het merk, in de loop der tijd zijn ze hét symbool van de Spaanse cultuur geworden.

Niet zonder slag of stoot

Maar dat ging niet helemaal vanzelf; in september 1994 eiste het Spaanse wegenbesluit dat alle stieren van Osborne verwijderd moesten worden. Veel gemeenten, culturele organisaties, kunstenaars, politici en journalisten spreken zich echter uit vóór het handhaven van de borden. De Junta de Andalucía vraagt om een inventarisatie als 'cultureel erfgoed’ en de Comunidad Foral de Navarra beroept zich op gewoonterecht om de stieren op hun plek te behouden. Pas drie jaar later, in december 1997, spreekt de Spaanse Hoge Raad zich uit vóór het handhaven van de borden op grond van 'esthetisch of cultureel belang’.

Vanaf 1998 blijft de 'stier van Osborne' een Spaans symbool. Hoewel het geen officiële uiting is van de Spaanse identiteit, wordt de stier in El Bruc, Catalonië door de Catalaanse nationalistische beweging geboycot en uiteindelijk ook afgebroken. Catalaanse nationalisten adopteren de Catalaanse ezel als hun eigen symbool. Pas maanden later komt één stier weer terug op de heuvels langs de Catalaanse wegen; een groep van liefhebbers heeft zich ingezet om deze ene stier zijn plek weer terug te geven.

Een commercieel succes

Sinds eind jaren ’90, komt de afbeelding van de Osborne stier steeds weer terug in het dagelijks leven: als sticker, op souvenirs variërend van T-shirts, stropdassen, handdoeken, onderzetters, asbakken, sleutelhangers, tegels, wanddecoratie, caps, en nog veel meer, als het wapen op de Spaanse vlag en een enkele keer op de uniformen van Spaanse soldaten op sportevenementen en internationale missies. Omdat de stier een commercieel logo is, kan niemand behalve de Osborne Goep het merk gebruiken zonder hun toestemming. Ondertussen is het licenseren van het beeldmerk een belangrijke bron van inkomsten geworden.

Vandaag de dag vertegenwoordigt de Osborne stier veel meer dan het aanprijzen van een brandy. Hij is dus symbolisch voor Spanje. Hij heeft gediend als reclame object, als illustratie in The New York Times bij een artikel over de dood van Franco en als inspiratiebron voor vele dichters, schrijvers, schilders, fotografen en cineasten. Ook wij zijn er door 'besmet’ geraakt; in de tuin van ons Hollandse huis hebben we er zelfs een kleinere versie van staan.

Un saludo cordial,
Jan & Marita