Nieuws

Kerst in Spanje voelt anders dan we gewend zijn in Noord-Europa. Van oudsher ligt de nadruk hier minder op cadeaus en kerstbomen, en juist meer op samenzijn, uitgebreid eten en tradities die vaak al generaties lang worden doorgegeven. De kerstdagen zelf zijn verrassend rustig; het echte feestgevoel bouwt zich langzaam op richting Oud & Nieuw – en zelfs daarna.

In veel dorpen en steden staat inmiddels wel een kerstboom en hangt er uitbundige feestverlichting in de straten, maar belangrijker zijn de belénes: uitgebreide kerststallen die je overal tegenkomt – in gemeentehuizen, kerken, winkels en soms zelfs op complete pleinen. Sommige zijn ware kunstwerken, met hele dorpjes, riviertjes en bewegende figuren.

Daarnaast worden er in de aanloop naar Kerst en Oud & Nieuw op pleinen en kerstmarkten zambombas georganiseerd. Hierbij komen mensen samen, soms rondom een vuur, om flamenco-kerstliederen (villancicos) te zingen en te spelen. De zang wordt begeleid door het traditionele instrument de zambomba (een pot met een gespannen vel) en andere percussie, zoals tamboerijnen en handgeklap. Het resultaat is een unieke mix van flamenco en lokale kersttradities.

Kerstavond (Nochebuena) wordt traditioneel met familie doorgebracht, meestal gezeten aan een lange tafel vol eten en drinken. Kalkoen, vis, zeevruchten, jamón, kazen en zoetigheden zoals turrón en polvorones mogen daarbij niet ontbreken. Cadeautjes zijn er vaak nog niet; die komen pas later.

Vroeger waren op pleinen ook regelmatig levende kerststallen te zien. Sinds 2023 verbiedt de nationale Spaanse dierenwelzijnswet (Ley de Bienestar Animal) echter expliciet het gebruik van dieren in levende kerststallen. Het is sindsdien verboden om dieren te gebruiken in processies, optochten, mechanische attracties en kermisattracties, evenals wilde dieren in circusvoorstellingen. Dit geldt dus ook voor de traditionele belénes vivientes, waarin voorheen vaak schapen, ezels en andere boerderijdieren te zien waren.

Eerste kerstdag (Navidad) is vooral een rustige familiedag. Veel restaurants zijn gesloten en het openbare leven lijkt even stil te staan. Tweede kerstdag speelt in Spanje nauwelijks een rol.

Voor kinderen – en stiekem ook voor volwassenen – is 6 januari het echte hoogtepunt: Día de los Reyes Magos. Dan brengen de Drie Koningen de cadeaus, voorafgegaan door kleurrijke optochten (cabalgatas) vol muziek, snoep en magie, die elk jaar weer massaal worden bezocht door jong en oud.

Kerst in Spanje is warm, eenvoudig en sociaal. Minder haast, minder verplichtingen – en vooral: samen eten, praten en genieten. Precies zoals het hoort.